Gallwch ddarllen yr uchafbwyntiau yn ein crynodeb digidol rhyngweithiol [agorir mewn ffenest newydd].

Mae ein Hadroddiad Blynyddol a Chyfrifon ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2019 wedi cael eu cyhoeddi bellach – y cyntaf ar gyfer ein Harchwilydd Cyffredinol newydd, Adrian Crompton. 

Fe lwyddom ni i gyflawni’r holl raglen o archwiliadau a oedd wedi’i nodi yn ein Cynllun Blynyddol 2018-19 i safon ansawdd uchel. Mae detholiad o astudiaethau achos wedi cael ei gynnwys i roi mwy o ddealltwriaeth am rai o’r prosiectau yr ydym wedi bod yn rhan ohonynt, a’r effaith y mae ein gwaith wedi’i chael.

Dengys yr adroddiad ein bod wedi gwneud cynnydd sylweddol o ran trawsnewid y ffordd yr ydym yn cyflawni ein rhaglen archwilio – trwy geisio cynyddu ein mewnwelediad unigryw i’r eithaf, adrodd ar y materion cywir ar yr adeg gywir ac ymgysylltu ag ystod ehangach o gynulleidfaoedd.

Bu’r 12 mis diwethaf yn flwyddyn o newid yn Swyddfa Archwilio Cymru, pan dreuliom ni amser yn ail-werthuso ein risgiau a’n blaenoriaethau allweddol ac yn diweddaru ein huchelgeisiau corfforaethol. Er gwaethaf hyn rydym wedi parhau i weithio’n ddygn i gyflawni ein hymrwymiadau parhaus i gynnal safonau uchel o ran llywodraethu corfforaethol, ceisio arbedion effeithlonrwydd pellach a gwneud gwaith sy’n ychwanegu gwerth. 

Mae’r adroddiad yn darparu tystiolaeth bod ein cyllid a’n risgiau strategol wedi’u rheoli’n dda a’n bod wedi cyrraedd nifer o’r targedau heriol yr oeddem wedi’u gosod ar gyfer ein dangosyddion perfformiad allweddol. Fodd bynnag, rydym hefyd yn nodi rhai meysydd pwysig lle mae angen i ni fyfyrio a gwneud gwelliannau pellach. 

Mae’r uchafbwyntiau’n cynnwys:

• Fe gyhoeddom ni dros 800 o farnau archwilio ar gyfrifon cyrff cyhoeddus ac fe gyhoeddom ni 26 o adroddiadau cenedlaethol;
• Cafodd arbedion posibl gwerth £6.6m eu hadnabod trwy ein gwaith, ac fe hwylusom ni waith i ganfod ac atal twyll a gwallau a oedd yn werth dros £5.4 miliwn;
• Daeth 1,363 o bobl i’n seminarau a gweminarau dysgu ar y cyd a dywedodd 95% eu bod yn ddefnyddiol;
• Rydym yn gwneud cynnydd cyflym o ran archwilio potensial dadansoddeg data i drawsnewid y modd yr ydym yn gwneud ein gwaith ac yn cyfleu ein canfyddiadau;
• Roedd 84% o’r staff yn teimlo’n gadarnhaol ynglŷn â’n hamcanion a’n dibenion sefydliadol; ac
• Fe adnabuwyd £490,000 o arbedion costau a mesurau effeithlonrwydd drwy’r busnes i gyd.

Meddai Archwilydd Cyffredinol Cymru, Adrian Crompton:  

“A hithau wedi bod y flwyddyn gyntaf i mi yn y swydd, mae’n wych gweld ein bod wedi llwyddo i gyflawni rhaglen o waith archwilio a oedd yn gynhyrchiol, yn broffesiynol ac o ansawdd da. Mae’n dda gennyf rannu nifer o astudiaethau achos arloesol sy’n amlygu’r cyfraniad sylweddol yr ydym yn ei wneud i’r sector cyhoeddus yng Nghymru. Rwy’n edrych ymlaen at adeiladau ar fomentwm y rhain a rhyddhau ein potensial llawn fel ysgogydd newid a gwelliant.” 

Meddai Cadeirydd Swyddfa Archwilio Cymru, Isobel Everett:

“Dros y flwyddyn ddiwethaf rydym wedi gweld proses bontio lwyddiannus yn Swyddfa Archwilio Cymru lle’r ydym wedi croesawu Adrian fel yr Archwilydd Cyffredinol newydd. Mae’r Bwrdd wedi parhau i ddarparu trosolwg cryf ar yr agweddau strategol a gweithredol ar y busnes a chefnogi’r Archwilydd Cyffredinol yn ei rôl. Mae ein ffocws bellach ar barhau i addasu a gwella, a gwireddu’r uchelgeisiau a nodir yn ein Cynllun Blynyddol newydd.”  

Diwedd

Nodiadau i olygyddion:

• Mae’r Adroddiad Blynyddol ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2019 wedi cael ei baratoi ar y cyd, ac fe’i gosodir gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru, gan Archwilydd Cyffredinol Cymru a Chadeirydd Swyddfa Archwilio Cymru, yn unol ag Atodlen 2 o Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2013 ac mae’n cynnwys materion fel a gyfarwyddir gan y Trysorlys.
• Mae’r Cyfrifon ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2019 wedi cael eu paratoi gan Archwilydd Cyffredinol Cymru fel Swyddog Cyfrifyddu Swyddfa Archwilio Cymru yn unol ag Atodlen 1 o Ddeddf Archwilio (Cymru) 2013 ac ar ffurf a gyfarwyddir gan y Trysorlys.
• Yr Archwilydd Cyffredinol yw archwilydd allanol statudol annibynnol y sector cyhoeddus yng Nghymru. Mae’n gyfrifol am yr archwiliad blynyddol o’r mwyafrif o’r arian cyhoeddus a gaiff ei wario yng Nghymru, gan gynnwys y £15 biliwn o arian y pleidleisir arno’n flynyddol gan y Cynulliad Cenedlaethol. Caiff elfennau o’r cyllid hwn eu trosglwyddo gan Lywodraeth Cymru i’r GIG yng Nghymru (dros £7 biliwn) ac i lywodraeth leol (dros £4 biliwn).
• Mae annibyniaeth archwilio’r Archwilydd Cyffredinol o’r pwys mwyaf. Fe’i penodir gan y Frenhines, ac nid yw ei waith yn cael ei gyfarwyddo na’i reoli gan y Cynulliad Cenedlaethol na’r Llywodraeth.
• Corff corfforaethol sy’n cynnwys Bwrdd statudol ac iddo naw aelod yw Swyddfa Archwilio Cymru sy’n cyflogi staff ac yn darparu adnoddau eraill ar gyfer yr Archwilydd Cyffredinol, sydd hefyd yn gweithredu fel Prif Weithredwr a Swyddog Cyfrifyddu’r Bwrdd. Mae’r Bwrdd yn monitro ac yn cynghori’r Archwilydd Cyffredinol, o ran arfer ei swyddogaethau.